Ήταν μαγικές μέρες του Αυγούστου. Καταγάλανος ουρανός, ήρεμη και σαγηνευτική θάλασσα, γαλήνια φύση… Τα Επτάνησα – όπως και η υπόλοιπη Ελλάδα – προσπαθούσαν να συνέλθουν από τις τραγικές συνέπειες τού πολέμου και τού εμφύλιου σπαραγμού.
Αύγουστος του 1953. Δύσκολες μέρες. Ο αγώνας για την επιβίωση συνεχής και αδυσώπητος με τη μετανάστευση να ερημώνει τα Ιόνια Νησιά.
Εικόνες του Αργοστολίου μετά το σεισμό της 12ης Αυγούστου 1953.
Ήταν ένας Αύγουστος που επιφύλασσε για τα όμορφα Επτάνησα ακόμα τραγικότερες μέρες. Ο Εγκέλαδος, ο αρχηγός των Γιγάντων, είχε αρχίσει πάλι να ξυπνάει! Όταν κάποτε θα κουραζόταν να ταρακουνάει τα Νησιά του Ιονίου θα άφηνε πίσω του εκατοντάδες νεκρούς και ολοκληρωτική καταστροφή στην Κεφαλονιά, τη Ζάκυνθο και την Ιθάκη.
Κυριακή 9 Αυγούστου του 1953. 9 και 41 πρώτα λεπτά το πρωί και οι εκκλησιές γεμάτες. Ξαφνικά ακούστηκε μια βοή και στη συνέχεια η γη ταρακουνήθηκε.
Οι Κεφαλλονίτες, οι Ζακυνθινοί, οι Ιθακήσιοι αλλά και οι Λευκαδίτες, συνηθισμένοι στα καμώματα του Εγκέλαδου, δεν έδωσαν και μεγάλη σημασία. Δεν μπορούσαν καν να διανοηθούν το τί τους επιφύλασσαν οι ημέρες που θα ακολουθούσαν.
Ο πρώτος σεισμός της 9ης Αυγούστου προκάλεσε ελάχιστες ζημιές. Οι σεισμοί, όμως, της Τρίτης, 11 Αυγούστου, και της Τετάρτης, 12 Αυγούστου, σκόρπισαν το θάνατο και την καταστροφή σε βαθμό πρωτόγνωρο.
Ο σεισμός της Τρίτης, 11 Αυγούστου 1953, σημειώθηκε στις 5:30 το πρωί και προκάλεσε πολλές ζημιές σε αρκετές περιοχές των νησιών και μερικούς θανάτους.
Ο σεισμός αυτός σκόρπησε, όπως ήταν φυσικό, πανικό στους κατοίκους των νησιών που εγκατέλειψαν τις εστίες τους και ζήτησαν καταφύγιο σε υψώματα και ανοικτούς χώρους.
Η γη είχε αρχίσει να τρέμει συνέχεια και ήταν στιγμές που δεν μπορούσες να σταθείς όρθιος!
Όλοι άρχισαν να διαισθάνονται ότι κάτι ακόμα χειρότερο θα συνέβαινε. Οι αδιάκοπες δονήσεις και οι συνεχείς υπόκωφες βοές που έκαναν τους σκύλους να αλυχτούν, τα πουλιά να μην κάθονται σε κλαδί και τις γάτες να κλαψουρίζουν αλλόκοτα, προμήνυαν τα χειρότερα.
Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΣΕΙΣΜΟΣ
Από εφημερίδα της εποχής.
Ξημέρωνε Τετάρτη, 12 Αυγούστου του 1953.
Όλοι ήταν κυριευμένοι από την αγωνία.
Η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων των νησιών είχε διανυκτερεύσει στην ύπαιθρο.
Είχα βρεθεί, παιδί ακόμα προσχολικής ηλικίας, με την οικογένειά μου στο λόφο του Αγίου Αθανασίου πάνω στον οποίο είναι κτισμένο ένα μεγάλο μέρος του Αργοστολίου.
Η ώρα πλησίαζε 11:25. Ο ήλιος έκαιγε και από την κορυφή του λόφου αγνάντευες ένα έρημο Αργοστόλι και τον γαλήνιο κόλπο του.
Ξαφνικά άρχισε να ακούγεται μια βοή που όλο και δυνάμωνε. Η βοή συνοδεύτηκε από το ταρακούνημα της γης που γινόταν συνεχώς εντονότερο. Ο μεγάλος σεισμός των 7,2 της κλίμακας Ρίχτερ κράτησε 45 δευτερόλεπτα που ήταν αρκετά για να σκορπίσουν το θάνατο και την καταστροφή.
Ένα πυκνό σύννεφο σκόνης κάλυψε τα πάντα και όταν μετά από ώρες διαλύθηκε, το θέαμα ήταν φρικιαστικό! Τίποτα δεν είχε μείνει όρθιο. Μετά το τρομακτικό κτύπημα του Εγκέλαδου, το μόνο που μπορούσες να ακούσεις ήταν κραυγές απόγνωσης των τραυματιών που παρέμεναν αβοήθητοι κάτω από τα ερείπια.
Ο Δ. Στραβόλεμος στο βιβλίο του «Η Ζάκυνθος υπό τα ερείπια και τας φλόγας» περιγράφει τη στιγμή του μεγάλου σεισμού:
«H γη εσείετο με δαιμονιώδη δύναμη εκ των κάτω προς τα άνω και με παράλληλες κυματοειδείς κινήσεις που ξεθεμέλιωναν τα σπίτια, τα σήκωναν ψηλά, άνοιγαν οι τοίχοι τους στον αέρα και έπεφταν στους δρόμους ολόκληροι με ορμή και με κρότο τρομερό. H πόλη σκεπάστηκε από ένα πυκνότατο σύννεφο από χώματα και σκόνες και στη θέση που βρέθηκε ο καθένας παρέμεινε εμβρόντητος, απολιθωμένος, πνιγμένος στο χώμα, σκεπασμένος λίγο ή πολύ από ξύλα, πέτρες, σπασμένα έπιπλα, μη έχοντας δύναμη να συγκρατηθεί και να καταλάβει αν βρίσκεται κοντά στη σκληρή πραγματικότητα, αν υπάρχει στη ζωή ή αν είναι σκοτωμένος».
Σαν να μην έφτανε ο όλεθρος που σκόρπισε ο σεισμός ξέσπασαν πυρκαγιές! Μεγαλύτερη ήταν αυτή που έπληξε την πόλη της Ζακύνθου.
Δραματικά είναι τα όσα είχε καταγράψει στο ανέκδοτο ημερολόγιό του, ο τότε μηχανικός της Νομαρχίας Ζακύνθου Ι. Πομόνης με ημερομηνία Πέμπτη 13 Αυγούστου:
«…Ενώ μέχρι σήμερον την μεσημβρίαν ηκούοντο ευκρινώς αι γοεραί κραυγαί ανθρωπίνων υπάρξεων παγιδευμένων υπό τα ερείπια και ζητούσαν βοήθειαν χωρίς να δύναται ουδείς να τα πλησιάση, μετά την μεσημβρίαν αι φωναί εγένοντο ασθενέστεραι προφανώς λόγω εξαντλήσεως διά να ακούωνται από καιρού εις καιρόν εις φρικώδη τόνον αι απεγνωσμέναι εκκλήσεις των ετοιμοθανάτων. H πυρκαϊά, εξ άλλου, δεν υπήρξε μόνον το συμπλήρωμα του ολέθρου αλλά είχεν ως συνέπειαν να καούν ζωντανά τα ευρισκόμενα υπό τα ερείπια θύματα. Το απόγευμα αι φωναί είχον πλέον παύσει τελείως και μόνον πάταγοι εγένοντο αισθητοί από τους κρημνιζομένους τοίχους εκ των πυρκαϊών και των σεισμικών δονήσεων. Το θέαμα το οποίον παρουσιάζουν τα φλεγόμενα ερείπια της Ζακύνθου είναι απερίγραπτον. Είναι αδύνατον να μεταδοθή διά λέξεων η σκληρή πραγματικότητα. Δι’ αυτόν τον λόγον και οι επιζήσαντες παραπονούνται ότι δεν εγένετο αντιληπτόν το μέγεθος της καταστροφής και δεν έφθασαν εγκαίρως αι απαραίτητοι βοήθειαι διά την αντιμετώπισιν των κινδύνων».
ΔΙΕΘΝΗΣ ΒΟΗΘΕΙΑ
Πρώτοι προς βοήθεια έσπευσαν οι Ισραηλινοί με δύο πολεμικά που έπλεαν ανοικτά της Κεφαλλονιάς κατευθυνόμενα από την Ιταλία στο Ισραήλ. Είχαν ανταποκριθεί στα μηνύματα των τηλεγραφητών: «ΣΟΣ, βυθιζόμαστε. ΣΟΣ, βυθιζόμαστε…».
Μια ιατρική ομάδα των Ισραηλινών άρχισε να δίνει τις πρώτες βοήθειες στους τραυματίες πάνω σε καναβάτσα που είχαν ρίξει στην προκυμαία. Εκεί είχαν δημιουργήσει ένα υποτυπώδες χειρουργείο στο οποίο γινόντουσαν ακρωτηριασμοί για να σωθούν από την αιμορραγία οι τραυματίες.
Ακουλούθησε η άφιξη σκαφών του 6ου Αμερικανικού Στόλου και του Βρετανικού Στόλου της Μεσογείου.
Σκάφη του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και ελικόπτερα της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας άρχισαν να μεταφέρουν εφόδια για να απαλύνουν τον πόνο των κατοίκων των σεισμόπληκτων Ιονίων Νήσων.
Μετά την καταστροφή ο θρήνος και η φυγή…
ΤΡΑΓΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
Οι κάτοικοι των νησιών ζούσαν τραγικές ώρες. Θρηνούσαν το χαμό εκατοντάδων αγαπημένων προσώπων και παράλληλα έδιναν αγώνα για τη δική τους επιβίωση.
Ο αργός ρυθμός των έργων αποκατάστασης των ζημιών και η οικονομική δυσπραγία ανάγκασε χιλιάδες κατοίκους της Κεφαλονιάς, της Ιθάκης και της Ζακύνθου να εγκαταλείψουν τα αγαπημένα τους νησιά αναζητώντας μια καλύτερη ζωή στην Αυστραλία, στην Αμερική και σε άλλους ξένους τόπους.
Ο συνολικός αριθμός των νεκρών ξεπερνούσε τους 750, οι τραυματίες ήταν χιλιάδες και η καταστροφή ολοσχερής.
Τελικός απολογισμός μόνο στην Κεφαλονιά: 386 νεκροί, 730 τραυματίες, 49.800 άστεγοι, 11.182 σπίτια καταστράφηκαν ολοσχερώς και 2.480 έπαθαν ζημιές.
Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος της οργής του Εγκέλαδου αρκεί να αναφερθεί ότι αποτέλεσμα του μεγάλου σεισμού, ήταν να ανυψωθεί κατά 60 εκατοστά το νότιο κυρίως τμήμα της Κεφαλονιάς!
«ΜΕΡΕΣ ΟΡΓΗΣ»
Το 2006 ο Δήμος Αργοστολίου κυκλοφόρησε ένα «χρονολόγιο του συντιναγμού» με τίτλο «Μέρες Οργής» που έγραψαν και επιμελήθηκαν η Ευριδίκη Λειβαδά – Ντούκα και ο Γεράσιμος Γαλανός.
Η Ευριδίκη Λειβαδά – Ντούκα αναφέρει στο εισαγωγικό σημείωμα των συγγραφέων με τίτλο «Ο ΕΝ ΑΡΧΗ ΛΟΓΟΣ»…
«Στη μέση της Ιόνιας θάλασσας, ένα νησί ακροβατεί πάνω σε ένα τεκτονικό ρήγμα. Η Κεφαλλονιά που, για αιώνες τώρα αντιπαλλεύει με τον Εγκέλαδο γιατί η Φύση είχε την απρονοησία να την τοποθετήσει πάνω στο στόμα του θεού των σεισμών. Έτσι, είναι άπειρες οι φορές που δέχτηκε την οργή του.
»Οι συχνοί συντιναγμοί όμως, επέδρασαν – και συνεχίζουν να επιδρούν – εκτός από τη γεωμορφολογία – και στην ψυχοσύνθεση των κατοίκων. Υπόγειες λίμνες, καρστικά φαινόμενα, σπηλιές που γέννησαν μύθους, θάλασσες, χάος και μυστήρια, μαζί με τα ιδιαίτερα σημάδια πάνω στον χαρακτήρα των Κεφαλλήνων καθιστούν, νησί και νησιώτες, μοναδικούς.
»Στη διάρκεια των αιώνων, σειρά σεισμών αφάνιζε κατά τακτά και μη διαστήματα, την Κεφαλλονιά και μαζί με τον τόπο μας – και τα γειτονικά νησιά: Ζάκυνθος και Ιθάκη και η απέναντι πλευρά της Πελοποννήσου και της Στερεάς πλήρωναν την οργή της φύσης. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο οι συγκαιρινοί έβλεπαν τη γη κάτω από τα πόδια τους να αποσείει αναπάντεχα, ανεπιστρεπτί τη ζωή τους. Να ρουφάει ετσιθελικά τα υπάρχοντά τους. Να ισοπεδώνει απρόβλεπτα τον κόσμο τους. Να εξοντώνει άσπλαχνα τους αγαπημένους. Και αποσβολωμένοι παρακολουθούσαν τη συμφορά, αδύναμοι και μικροί μπρος στο ανείπωτο κακό που δεν είχε τελειωμό. Υπήρξαν όμως και διαστήματα που η γη ξεκουραζόταν, θαρρείς και έπαιζε με τους «παράτολμους και θρασείς» ανθρώπους που αποφάσιζαν να ξανασηκώσουν πέτρα στην πέτρα τα σπίτια τους. Στο απρόσμενο γήινο τίναγμα, απαντούσαν με πείσμα, υπομονή και αισιοδοξία. Και μετά, πάλι από την αρχή. Κύκλος αέναος, που κάποιες φορές μάλιστα, έμοιαζε ο Εγκέλαδος να είχε καταπιεί χρονοδείκτη…»
ΣΗΜΕΡΑ
Σήμερα, εβδομήντα χρόνια από τις ώρες της οδύνης, στα πανέμορφα Νησιά του Ιονίου έχουν απομείνει ελάχιστα σημάδια των τραγικών εκείνων ημερών του Αυγούστου του 1953.
Η οικονομική κρίση που έπληξε και ως ένα βαθμό εξακολουθεί να ταλανίζει τα νησιά, όπως και την υπόλοιπη Ελλάδα, δεν πτόησε τους νησιώτες, που έχουν ξαφνιάσει τον Εγκέλαδο με το θάρρος και την επιμονή τους. Με όπλο τη δημιουργικότητά τους και την αισιοδοξία τους, λαξεύουν νέους δρόμους προόδου…
Τα σπίτια στα νησιά έχουν τώρα τον υψηλότερο συντελεστή αντισεισμικότητας στην Ελλάδα για την ασφάλεια των κατοίκων που έχουν συνηθίσει πια τα καμώματα του Εγκέλαδου και με το μοναδικό τους χιούμορ τον χλευάζουν. «Οσο θέλει αυτός ας μας κουνάει. Να μας τρομάξει πια δεν μπορεί. Το πολύ-πολύ να μας ζαλίσει» μούχε πει κάποτε, έναν άλλο ηλιόλουστο Αύγουστο, ένας γέρος απολαμβάνοντας τον «ελληνικό» του καφέ, κάτω από το Κάστρο του Αγίου Γεωργίου στην Κεφαλλονιά.
Γιώργος Μεσσάρης
Το σημερινό σημείωμα είναι διασκευή του κειμένου ραδιοφωνικού ντοκιμαντέρ μου που μεταδόθηκε από την Κρατική Ραδιοφωνία Τηλεόραση Αυστραλίας SBS, τον Αύγουστο του 2007.
We use cookies to personalise content and ads, to provide social media features and to analyse our traffic. We also share information about your use of our site with our social media, advertising and analytics partners. View more
Cookies settings
Accept
Privacy & Cookie policy
Privacy & Cookies policy
Cookies list
Cookie name
Active
Privacy Policy
What information do we collect?
We collect information from you when you register on our site or place an order.
When ordering or registering on our site, as appropriate, you may be asked to enter your: name, e-mail address or mailing address.
What do we use your information for?
Any of the information we collect from you may be used in one of the following ways:
To personalize your experience
(your information helps us to better respond to your individual needs)
To improve our website
(we continually strive to improve our website offerings based on the information and feedback we receive from you)
To improve customer service
(your information helps us to more effectively respond to your customer service requests and support needs)
To process transactions
Your information, whether public or private, will not be sold, exchanged, transferred, or given to any other company for any reason whatsoever, without your consent, other than for the express purpose of delivering the purchased product or service requested.
To administer a contest, promotion, survey or other site feature
To send periodic emails
The email address you provide for order processing, will only be used to send you information and updates pertaining to your order.
How do we protect your information?
We implement a variety of security measures to maintain the safety of your personal information when you place an order or enter, submit, or access your personal information.
We offer the use of a secure server. All supplied sensitive/credit information is transmitted via Secure Socket Layer (SSL) technology and then encrypted into our Payment gateway providers database only to be accessible by those authorized with special access rights to such systems, and are required to?keep the information confidential.
After a transaction, your private information (credit cards, social security numbers, financials, etc.) will not be kept on file for more than 60 days.
Do we use cookies?
Yes (Cookies are small files that a site or its service provider transfers to your computers hard drive through your Web browser (if you allow) that enables the sites or service providers systems to recognize your browser and capture and remember certain information
We use cookies to help us remember and process the items in your shopping cart, understand and save your preferences for future visits, keep track of advertisements and compile aggregate data about site traffic and site interaction so that we can offer better site experiences and tools in the future. We may contract with third-party service providers to assist us in better understanding our site visitors. These service providers are not permitted to use the information collected on our behalf except to help us conduct and improve our business.
If you prefer, you can choose to have your computer warn you each time a cookie is being sent, or you can choose to turn off all cookies via your browser settings. Like most websites, if you turn your cookies off, some of our services may not function properly. However, you can still place orders by contacting customer service.
Google Analytics
We use Google Analytics on our sites for anonymous reporting of site usage and for advertising on the site. If you would like to opt-out of Google Analytics monitoring your behaviour on our sites please use this link (https://tools.google.com/dlpage/gaoptout/)
Do we disclose any information to outside parties?
We do not sell, trade, or otherwise transfer to outside parties your personally identifiable information. This does not include trusted third parties who assist us in operating our website, conducting our business, or servicing you, so long as those parties agree to keep this information confidential. We may also release your information when we believe release is appropriate to comply with the law, enforce our site policies, or protect ours or others rights, property, or safety. However, non-personally identifiable visitor information may be provided to other parties for marketing, advertising, or other uses.
Registration
The minimum information we need to register you is your name, email address and a password. We will ask you more questions for different services, including sales promotions. Unless we say otherwise, you have to answer all the registration questions.
We may also ask some other, voluntary questions during registration for certain services (for example, professional networks) so we can gain a clearer understanding of who you are. This also allows us to personalise services for you.
To assist us in our marketing, in addition to the data that you provide to us if you register, we may also obtain data from trusted third parties to help us understand what you might be interested in. This ‘profiling’ information is produced from a variety of sources, including publicly available data (such as the electoral roll) or from sources such as surveys and polls where you have given your permission for your data to be shared. You can choose not to have such data shared with the Guardian from these sources by logging into your account and changing the settings in the privacy section.
After you have registered, and with your permission, we may send you emails we think may interest you. Newsletters may be personalised based on what you have been reading on theguardian.com. At any time you can decide not to receive these emails and will be able to ‘unsubscribe’.
Logging in using social networking credentials
If you log-in to our sites using a Facebook log-in, you are granting permission to Facebook to share your user details with us. This will include your name, email address, date of birth and location which will then be used to form a Guardian identity. You can also use your picture from Facebook as part of your profile. This will also allow us and Facebook to share your, networks, user ID and any other information you choose to share according to your Facebook account settings. If you remove the Guardian app from your Facebook settings, we will no longer have access to this information.
If you log-in to our sites using a Google log-in, you grant permission to Google to share your user details with us. This will include your name, email address, date of birth, sex and location which we will then use to form a Guardian identity. You may use your picture from Google as part of your profile. This also allows us to share your networks, user ID and any other information you choose to share according to your Google account settings. If you remove the Guardian from your Google settings, we will no longer have access to this information.
If you log-in to our sites using a twitter log-in, we receive your avatar (the small picture that appears next to your tweets) and twitter username.
We are in compliance with the requirements of COPPA (Childrens Online Privacy Protection Act), we do not collect any information from anyone under 13 years of age. Our website, products and services are all directed to people who are at least 13 years old or older.
Updating your personal information
We offer a ‘My details’ page (also known as Dashboard), where you can update your personal information at any time, and change your marketing preferences. You can get to this page from most pages on the site – simply click on the ‘My details’ link at the top of the screen when you are signed in.
Online Privacy Policy Only
This online privacy policy applies only to information collected through our website and not to information collected offline.
Your Consent
By using our site, you consent to our privacy policy.
Changes to our Privacy Policy
If we decide to change our privacy policy, we will post those changes on this page.
